Eru erlend epli eitruð?

— blog

Það á að vera okkur öllum verulegt umhugsunarefni að leiðandi alþjóðafyrirtæki á borð við Apple telji Ísland ekki meðal helstu valkosta til byggingar og reksturs gagnavers. Á síðasta kjörtímabili rákumst við á miklar hindranir við uppbyggingu gagnavera sem selja þjónustu sína öðrum fyrirtækjum, sem fyrst og fremst má rekja til þess að Ísland er ekki í Evrópusambandinu. Sú staða landsins gerir það að verkum að fyrirtæki innan Evrópusambandsins  geta ekki dregið virðisaukaskatt frá skattgreiðslum sínum vegna þjónustukaupa hér á landi, enda erum við utan hins sameiginlega virðisaukaskattkerfis ESB. Til að reyna að gera fyrirtækjum engu að síður kleift að stunda þessa starfsemi við svipuð skilyrði og í Evrópusambandinu voru sett íslensk sérlög sem ESA úrskurðaði síðar ógild þar sem í þeim fælist ólögmæt ríkisaðstoð. Enn hefur því ekki tekist að skapa gagnaverum sem selja þriðja aðila þjónustu sambærilega stöðu og samkeppnisfyrirtækjum sem vaxið hafa hratt á undanförnum árum, t.d. í Svíþjóð og Finnlandi. Í tilfelli Apple er hins vegar um eigin rekstur að ræða og því hefði staða okkar utan Evrópusambandsins ekki átt að hindra að við værum samkeppnishæf um verkefnið.

Til þessa hafa þrír þættir þótt skipta miklu um staðarval slíkra verkefna. Í fyrsta lagi ívilnanir og fyrirsjáanlegt rekstrarumhverfi, í öðru lagi aðgangur að hagkvæmri grænni orku og í þriðja lagi náttúruleg kæling. Danmörk er sem kunnugt er fátæk af þeim fjöllum sem helst skapa auðlindir í fallvötnum og jarðhita, þar er engum ívilnunum til að dreifa fyrir fjárfestingar af þessu tagi og ekki er náttúruleg kæling meiri þar en hér. Það hljóta því að vakna áleitnar spurningar sem lúta að stöðu Íslands að öðru leyti; svo sem smæð efnahagskerfisins, staða gjaldmiðilsins og stjórnmálaástandið. Þegar litið er til þess hve illa hefur gengið að fá erlenda fjárfestingu inn í landið og hina erfiðu stöðu sem gjaldeyrishöftin skapa skyldi maður ætla að stjórnvöld væru tilbúin til þess að greiða sem mest fyrir verkefnum af þessu tagi. Það gera forystumenn stærri þjóða með sterkari samkeppnisstöðu en við með markvissum hætti. Þess vegna sætir það furðu að forsætisráðherra skuli ekki hafa verið tilbúinn að leggja nokkuð á sig til að skýra og undirstrika jákvæða afstöðu Íslendinga og íslenskra stjórnvalda til svona stórs og mikilvægs verkefnis eins og gagnavers á vegum Apple, eða annarra sambærilegra. Eins og við vitum snýst ákvörðun ekki bara um viðkomandi fyrirtæki því ljóst er ef markaðsráðandi aðili velur ákveðna staðsetningu munu fjölmörg önnur fyrirtæki fylgja í kjölfar þess.

En kannski er það viðhorfið til erlendrar fjárfestingar sem er vandamálið en sem kunnugt er hefur forsætisráðherra líkt erlendri fjárfestingu við skuldsetningu og sagt að best sé að innlend fjárfesting fjármagni nýsköpunarverkefni. Það eru liðin sjö ár frá hruni og eina raunhæfa leiðin til að stuðla að pólitískum og efnahagslegum stöðugleika og tryggara rekstrarumhverfi er aðildarumsóknin að ESB. Með því að draga umsóknina til baka býður ríkisstjórn Framsóknar- og Sjálfstæðisflokks því miður aðeins upp á hinn kostinn; atvinnustefnu og framtíðarsýn sem snýst fyrst og fremst um fisk, hráefnavinnslu í stóriðjuverum og áburðarverksmiðjur, er með öðrum orðum föst í 20. öldinni en horfir lítt til tækifæra ungra Íslendinga á hinni tuttugustu og fyrstu. Þess vegna þarf nýja forystu fyrir landið.

5% lækkun skulda og 5% hækkun matar

— Blaðagreinar

Nú er hafinn meistaramánuðurinn þar sem skila á skuldsettum heimilum heimsmeti í skuldaleiðréttingu. Heimsmetið er að vísu orðið meira að mús en meistara því 20% leiðréttingin er orðin 5%, 300 milljarðarnir að 72 og forsendubresturinn orðinn 250 þúsund á heimili á ári í fjögur ár, en ekki milljónirnar sem lofað var.

En auðvitað munar um 72 milljarða. Það verður þó að hafa í huga að skv. frétt Hagstofunnar jókst eigið fé heimilanna frá 2010-2013 um 638 milljarða og þótti ekki nóg. Þá verður að hafa í huga að á móti þeim 20 milljörðum sem veita á í leiðréttinguna á ári er búið að minnka vaxtabætur á móti frá 2011 um meira en helming þeirrar fjárhæðar eða 13 milljarða á ári.

Hér við bætist að ríkisstjórnin ætlar að hækka virðisaukaskatt á mat um 5 prósentustig við sama tækifæri. Matur er svipaður útgjaldaliður og húsnæði hjá flestu fólki eða um tæpur fimmtungur. Þeir vona að vísu að afnám sykurskatts dragi úr verðhækkunum svo þær verði „aðeins“ tæp 3 prósentustig en því miður  höfum við reynslu af því að lækkanir skila sér illa á móti hækkunum.

Heimsmeistaramánuður í sviknum loforðum

Áætlanir um persónulegan meistaramánuð í október fela í sér ýmis markmið til að bæta árangurinn. Margir einsetja sér að temja sér heilsusamlegt líferni og jákvæða hugsun. Vonandi gengur fólki betur að efna heit sín í mánuðinum en ríkisstjórninni. Enda verður það að teljast heimsmeistaramánuður í sviknum loforðum ef heimilin eiga að greiða sjálf fyrir útvatnaða skuldaleiðréttingu með skerðingu vaxtabóta og hækkunum á mat.

Greinin birtist í Fréttablaðinu 2. október sl.

Umhverfisvænni ferðaþjónusta á Norðurlöndum

— Uncategorized

Umhverfisvitund er óvíða í heiminum, meiri en hjá Norðurlandabúum. Mörg veltum því daglega fyrir okkur hvernig við getum minnkað álagið á náttúruna og unnið gegn loftslagsbreytingunum.  En þrátt fyrir þessa jákvæðu staðreynd höfum við enn mikið verk að vinna áður en samfélag okkar getur talist sjálfbært og það á sannarlega við um hina ört vaxandi ferðamannaþjónustu. Vegna þessa hafa  jafnaðarmenn í Norðurlandaráði lagt til að komið verði á fót sérstakri norrænni umhverfisvottun, til að auðvelda og efla  umhverfisvæn ferðalög um Norðurlöndin.

Einfaldar og skýrar merkingar er mikilvæg forsenda þess að neytendur geti með auðveldum hætti tekið umhverfisvænar ákvarðanir í erli dagsins. Það má ekki vera flókið og tímafrekt að velja þann kost sem hefur minnst áhrif á umhverfið og viðskiptavinirnir eiga ekki að þurfa að rannsaka sjálfir hvaða áhrif varan eða þjónustan hefur. Ábyrgðin í þessum efnum liggur ekki síst hjá okkur stjórnmálamönnum enda er það er okkar hlutverk að tryggja hagsmuni neytenda og auðvelda þeim hversdaginn.

Við jafnaðarmenn sjáum það einnig fyrir okkur, að græna hagkerfið skapi sífelt stærri hluta af framtíðarstörfum okkar og með sérstakri umhverfisvottun fyrir norræna ferðaþjónustu getum við tekið mikilvægt skref í þá átt að norræn ferðaþjónusta verði leiðandi í þessum efnum, í stað þess að dragast afturúr.

Norðurlandaráð hefur áður beitt sér fyrir norrænu umhverfismerki með góðum árangri, en norræna umhverfismerkið Svanurinn er í dag þekktasta umhverfismerkið í heiminum. Með auknum áhuga almennings á að nýta sér umhverfisvænar vörur og þjónustu sjáum við síðan hvernig vaxandi fjöldi fyrirtækja á sífelt fleiri sviðum viðskiptalífsins vilja nú bæta umgengni sína við náttúruna með því að óska eftir Svansmerkingu.

Jafnaðarmenn í Norðurlandaráði vilja koma á fót sambærilegu umhverfismerki fyrir ferðaþjónustuna. Með sama hætti og við getum í dag valið að kaupa Svansmerkt þvottaefni til að vernda umhverfið viljum við að í náinni framtíð getum við  sem ferðamenn valið áfangastað eða upplifun sem er umhverfisvænsti kosturinn. Tilraunaverkefni hafa sýnt, að þeir ferðaþjónustuaðilar sem vinna samhvæmt skýrum umhverfisstöðlum sem slíku merki myndu fylgja, geta með umtalsverðum hætti dregið úr neikvæðum áhrifum sínum á umhverfið.

Auk þess að auðvelda almenningi að ferðast með umhverfisvænum hætti, myndi merkið því stórauka umhverfisvitun hjá fyrirtækjunum sjálfum og stuðla að jákvæðri þróun ferðaþjónustunnar í átt til umhverfivænni starfshátta. Umhverfisvernd og sjálfbærni yrði sett skörinni hærra innann ferðaþjónustunnar og slíkt starf gæti skapað umhverfisvottuðum fyrirtækjum mikilvægt viðskiptaforskot.

Norræn umhverfisvottun fyrir áfangastaði og upplifanir ferðaþjónustunnar gæti enn fremur stuðlað að auknum ferðamannastraum til Norðurlandanna. Sameiginlegt umhverfismerki gæfi okkur t.d. kost á  að markaðssetja Norðurlöndin sem umhverfisvænasta svæðið í Evrópu. Með því að undirstrika áherslu Norðurlandanna á umhverfismálin gætum við því fjölgað heimsóknum ferðamanna og fjölgað störfunum, ekki síst á svæðum sem á undanförnum árum hafa þurft að þola fólksfækkun.

Norræn umhverfisvottun fyrir ferðaþjónustana og stóraukin áhersla hennar á sjálfbærni skapar því fleiri störf, grænni störf og gerir hversdaginn fyrir ferðamenn og samfélagið í heild, umhverfisvænni og grænni.

 

Greinin birtist í Fréttablaðinu 11. september sl.  Höfundar eru auk mín þau Per Rune Henriksen, Sjúrður Skaale, Ann-Kristine Johansson og Per Berthelsen en öll erum við fulltrúar í þingflokki Jafnaðarmanna í Norðurlandaráði.

Fleiri leiguíbúðir

— Uncategorized

Það er gaman að sjá  áherslur nýs meirihluta í borgarstjórn Reykjavíkur. Þar eru barnafjölskyldur, lýðræðisþróun og ekki síst húsnæðismál í forgangi. Meðal þess gleðilega eru áform nýja meirihlutans um byggingu þúsunda leiguíbúða og búseturéttaríbúða á næstu árum. Það er einfaldlega mjög brýnt að auka framboð á leiguíbúðum sem bjóðast á sanngjörnum kjörum til langs tíma og líka að fjölga valkostum okkar í húsnæðismálum. Búseturéttaríbúðir hafa reynst góður valkostur fyrir marga og sameina að ýmsu leyti kosti þess að eiga og leigja. Áform um fjölgun félagslegra íbúða eru einnig sérstaklega ánægjuleg enda biðlistar eftir slíkum íbúðum enn allt of langir. Ástandið í húsnæðismálum hefur ekki farið framhjá neinum og mikilvægt að stjórnmálamenn setji framfarir þar í forgang því húsnæðismálin skipta svo miklu fyrir velferð fólks.

Það er ekki bara skortur á leiguíbúðum sem hefur skapað leigjendum erfiða stöðu. Því miður ákváðu Framsóknarflokkur og Sjálfstæðisflokkur á Alþingi í vor að sleppa því sérstaklega að leiðrétta lán á leiguíbúðum og búseturéttaríbúðum þannig að hækkanirnar á leigu og lánum hjá þessum hópum eru óleiðréttar meðan þeir sem eiga húsnæði hafa fengið loforð um leiðréttingu úr ríkissjóði. Við þetta bætist að ríkið hefur lengi veitt meiri peningum í vaxtabætur til þeirra sem kaupa en í húsaleigubætur til þeirra sem leigja. Á síðasta kjörtímabili kynntum við tillögur um að sameina vaxta- og húsaleigubætur þannig að þeir sem eiga húsnæði og leigja sitji við sama borð. Það er mikilvægt að sú breyting verði gerð nú í kjölfar skuldaaðgerða því það er einfaldlega ósanngjarnt að þeir sem leigja fái minni stuðning en hinir sem kaupa.

Heimilin í forgang

Fyrsta þingmál okkar í Samfylkingunni á Alþingi á þessu kjörtímabili var um bráðaaðgerðir til að efla leigumarkað á Íslandi. Erfið staða margra í húsnæðismálum kallaði á það en líka sú staðreynd að við þurfum að fjölga möguleikum fólks til að vera í öruggu húsnæði. Slæm reynsla af stökkbreytingu lána og því hvað mikil skuldsetning  íbúðarhúsnæðis er viðkvæm fyrir sveiflum á fasteignamarkaði, kaupmáttarbreytingum og vaxtahækkunum veldur því að mun fleiri vilja aðra valkosti í húsnæðismálum en 100% lán með tilheyrandi skuldsetningu.

Það er sameiginlegt framtíðarverkefni okkar allra að stuðla að uppbyggingu heilbrigðs og réttláts húsnæðiskerfis með fjölbreyttum valmöguleikum sem koma til móts við þarfir ólíkra hópa. Þau skref sem nýr meirihluti í Reykjavík stígur í samstarfssáttmála sínum eru í þá átt. Ríkisstjórnin hefur enn tækifæri til að koma með í þennan leiðangur og sýna í verki að hún setji heimilin í forgang eins og lofað var fyrir síðustu þingkosningar. Hvort heimilin á leigumarkaði eru með í þeim forgangi fáum við að sjá í fjárlagatillögum ríkisstjórnarinnar í haust.

 

Greinin birtist í DV 13. júní sl.

Vel heppnuðu vorþingi Norðurlandaráðs lokið

— Uncategorized

Norðurlandaráð kom saman á Akureyri nú í byrjun vikunnar til árlegs vorþings. Þema þingsins að þessu sinni var sjálfbær nýting náttúruauðlinda. Málefni Rússlands og Úkraínu voru einnig rædd sérstaklega og yfirlýsing þar sem höfuðáherslan var lögð á þjóðarétt, lýðræði og mannréttindi var samþykkt samhljóða. Yfirlýsinguna má lesa hér.

Ég skrifaði í aðdraganda þingsins grein ásamt Karin Åström, forseta Norðurlandaráðs, sem birtist í Fréttablaðinu:

Friður, jöfnuður og auðlindir

Akureyri verður vettvangur samráðs og pólitískrar umræðu 87 þingmanna þegar Norðurlandaráð kemur þar saman til vorþings á morgun. Á dagskrá þingsins eru bæði átakamál þar sem mismunandi áherslur stjórnmálaflokkanna koma skýrt fram en einnig samstöðumál, þar sem stjórnmálamenn allra flokka vinna saman að mikilvægum hagsmunamálum. Jafnaðarmenn munu taka virkan þátt í þinginu enda er þingflokkur jafnaðarmanna stærstur í Norðurlandaráði með 26 þingmenn frá öllum Norðurlöndunum.

Afdráttarlaus afstaða Norðurlandaráðs í deilunni um Krímskagann er gott dæmi um það hvernig Norðurlöndin geta á vettvangi rá

ðsins tekið sameiginlega afstöðu í alþjóðlegum álitamálum. Á þinginu er áríðandi að Norðurlandaráð árétti skýra afstöðu sína í deilunni og leggi með þeim hætti mikilvægt lóð sitt á vogarskál friðar í Evrópu.

Á þinginu munu jafnaðarmenn leggja ríka áherslu á sjálfbæra nýtingu náttúruauðlinda, bæði með tilliti til umgengni okkar við lífríkið en ekki síður samfélagsins sem auðlindirnar fóstrar. Við verðum að tryggja að auðlindirnar nýtist komandi kynslóðum ekki síður en okkur sem nú lifum og við verðum að tryggja að arði af sameiginlegum auðlindum verði réttlátlega skipt og hann nýtist til uppbyggingar og samfélagslegra verkefna. Um þessi grundvallarsjónarmið standa norrænir jafnaðarmenn saman hvort sem rætt er um fisk, námugröft, skógarhögg, orku eða aðrar auðlindir Norðurlandanna.

Á Akureyri munu jafnaðarmenn einnig halda áfram sameiginlegri baráttu sinni fyrir uppbyggingu og þróun norræna velferðarkerfisins en í stjórnartíð hægrimanna hefur víða verið að því sótt á undanförnum árum. Ekki síst á þetta við um réttindi og stöðu launþega gagnvart félagslegum undirboð

um og langtímaatvinnuleysi ungs fólks. Afleiðingin er aukin lagskipting vinnumarkaðarins og aukinn ójöfnuður. Þessari þróun vilja jafnaðarmenn snúa við, m.a. með sameiginlegum aðgerðum Norðurlandanna gegn félagslegum undirboðum á vinnumarkaði, aðgerðum gegn atvinnuleysi ungs fólks og með því að styrkja stöðu stéttarfélaga.

Á þingi Norðurlandaráðs leggja jafnaðarmenn því áherslu á frið, jöfnuð, réttlæti og sjálfbæra nýtingu náttúruauðlinda – hér eftir sem hingað til.

Dæmi hver fyrir sig

— Blaðagreinar

Sigmundur Davíð neitar að hafa gefið fyrirheit um 300 milljarða leiðréttingu frá hrægömmum til skuldara fyrir síðustu kosningar. Sem betur fer búum við núorðið í þannig heimi að einfalt er fyrir flesta að fara bara á netið og hlusta t.d. á viðtal RÚV við hann fyrir kosningar.

Hitt er þó óumdeilt að Framsóknarflokkurinn lofaði að leiðrétta forsendubrestinn. Sá hluti íslenskra heimila sem fær leiðréttingu mun fá að meðaltali um 1,1 milljón. Hver og einn getur metið það hvort það sé sá forsendubrestur sem skuldsettu heimilin í landinu urðu að meðaltali fyrir. Leiðréttingin nemur 72 milljörðum eða 5,7% af verðtryggðum skuldum heimilanna og 3,75% af heildarskuldum heimilanna. Lesendur muna best sjálfir hvort þetta eru prósentutölurnar sem talað var um. Þá þræta menn varla um að þessi fyrirheit hafi verið kölluð af Sigmundi Davíð upprisa millistéttarinnar. 1,1 milljóna króna lækkun á verðtryggðu láni Íbúðalánasjóðs mun leiða til allt að 7.000 kr. lægri greiðsubyrði á mánuði fyrir þau heimili sem aðgerðirnar ná til. Hvort það jafngildir upprisu metur fólk best sjálft.

Þá var ótvírætt lofað heimsmeti en umfang aðgerðanna er skv. hagdeild ASÍ svipað og aðgerða síðustu ríkisstjórnar. Útfærslan núna hefur hins vegar meiri þensluáhrif og vegna þess að ekkert hefur verið gert í verðtryggingunni er hætt við að á móti komi ýmiss kostnaður fyrir heimilin í hækkun verðtryggðra lána, vaxta og verðlags almennt. Þar sem þetta er hvorki forsenduleiðrétting né nýting á svigrúmi hrægamma, heldur framlag af skattfé, er líka ástæða til að hafa efasemdir að sanngjarnt sé að undanskilja í aðgerðunum efnaminnstu heimilin og þau skuldsettustu en greiða hluta fjármunanna til hátekju- og stóreignafólks í staðinn.

 

Greinin birtist í Fréttablaðinu 31. mars sl.

Verðtryggingarstjórn Sigmundar

— Uncategorized

Senn fer fyrsta ári þessa kjörtímabils að ljúka. Það væri mikil synd að segja að ríkisstjórnin hafi nýtt þennan tíma vel til góðra verka. Í stað þess að einblína á það að efna hin stóru kosningaloforð sín er nú til umræðu í þinginu tillaga um slit aðildarviðræðna við Evrópusambandið sem gengur þvert gegn kosningaloforðum stjórnarflokkanna og stefnuyfirlýsingu ríkisstjórnarinnar. Betur færi á því að tími þingsins væri nýttur í að ræða frumvörp um afnám verðtryggingar. Ekkert bólar hins vegar á slíkum frumvörpum og virðist sem Framsóknarflokkurinn ætli ekki að efna þetta stærsta kosningaloforð sitt. Það eina sem gerst hefur í málinu er að nefnd skipuð þeirra eigin fólki komst að þeirri niðurstöðu að öll tormerki væru á því að afnema verðtrygginguna, það væri mjög flókið og eiginlega ómögulegt. Það lá svo sem í augum uppi að framsóknarmenn myndu aldrei leggja til afturvirkt afnám en þeir hafa ekki einu sinni lagt fram þingmál um að draga úr vægi verðtryggingar eða um afnám til framtíðar.

Döpur framtíðarsýn

Með fyrrnefndri tillögu um slit aðildarviðræðna fjarlægist eini raunhæfi möguleikinn á því að minnka fjármagnskostnað heimila í landinu. Framlagning tillögunnar lýsir miklu ábyrgðarleysi þar sem stjórnvöld hafa engan veginn getað bent á raunverulegan valkost við núverandi ástand. Framtíðarsýnin virðist því vera sú að Íslendingar búi áfram við krónuna með þeim okurvöxtum, verðbótum og verðtryggingu sem henni fylgja, enda eru framsóknarmenn hættir öllu tali um norska krónu og kanadadollar. Skýr skilaboð atvinnulífsins sem birtust nýlega á Viðskiptaþingi og Iðnþingi undirstrika ennfremur hversu einangruð ríkisstjórnin er orðin í málflutningi sínum í gjaldmiðilsmálum.

Þetta er einfalt

„Þetta er einfalt,“ sagði formaður Framsóknarflokksins fyrir kosningar og átti þar við afnám verðtryggingar og leiðréttingu húsnæðislána. Afnám verðtryggingar átti að framkvæma þannig að fólki með verðtryggð lán yrði gert kleift að skipta yfir í óverðtryggð lán á stöðugum vöxtum. Það átti að tryggja íslenskum heimilum eðlileg lánakjör og skipta áhættunni milli lánveitenda og lántakenda. Allt hljómar þetta vissulega einfalt og því vaknar upp sú spurning hvað tefji fyrir framlagningu þingmála þess efnis. Í huga formannsins var val kjósenda síðastliðið vor mjög skýrt, annað hvort yrði hér mynduð framsóknarstjórn eða verðtryggingarstjórn. Það skyldi þó ekki vera að fólk hafi kosið síðari kostinn eftir allt saman? Í nærri hundrað ár höfum við reynt að skapa stöðugleika og lága vexti með íslensku krónunni. Það hefur aldrei tekist og er fullreynt. Öllum má vera ljóst að til að skapa stöðugleika og lága vexti fyrir fólk og fyrirtæki þurfum við gjörbreytta stefnu, ekki síst nú þegar við erum komin með gjaldeyrishöft sem kosta okkur 80 þúsund milljónir á ári. Með því að slíta aðildarviðræðum er Framsókn að koma í veg fyrir breytingar án þess að leggja fram neina aðra stefnu en þá sem felst í áframhaldandi óstöðugleika og okurvöxtum krónunnar. Í því felst ekki afnám verðtryggingar heldur en hún þvert á móti fest í sessi til framtíðar.

 

Greinin birtist í DV 14. mars sl.

Snautleg framtíðarsýn utanríkisráðherra

— Uncategorized

Framganga utanríkisráðherra í Evrópumálunum verður æ undarlegri svo ekki sé fastar að orði kveðið. Þegar skýrsla Hagfræðistofnunar um stöðu aðildarviðræðna Íslands við ESB kom loksins fram beið ráðherra ekki boðanna og lagði fram tillögu um að slíta viðræðunum. Það gerði hann áður en umræðum um skýrsluna lauk á Alþingi og án þess að umsagna eða álits nokkurs aðila hafi verið leitað.

Í gær bætti hann svo um betur þegar Evrópustefna ríkisstjórnarinnar var kynnt á sama tíma og þingmenn ræða hina misráðnu tillögu um slit á aðildarviðræðunum. Samkvæmt Evrópustefnunni verður áherslan lögð á EES-samninginn og á grundvelli hans á að sækja rétt okkar og reyna að hafa áhrif. Norðmenn kynntu fyrir rúmum tveimur árum mjög viðamikla skýrslu um kosti og galla EES samningsins. Meginniðurstaða þeirrar úttektar var sú að EES samningurinn fæli í sér meira framsal á fullveldi en innganga í Evrópusambandið og að Norðmenn hafi í gegnum samninginn engin áhrif á ákvarðanatökuferlið í Brussel. Þar að auki er einkennileg sú áhersla ríkisstjórnarinnar að ætla að byggja á samningi sem Ísland gerist brotlegt við á hverjum degi.

Við uppfyllum ekki grundvallarkröfur samningsins um Evrópska efnahagssvæðið. Þar eru mikilvægustu stoðirnar um frjálst flæði, m.a. frjálst flæði fjármagns milli landa. Þann þátt samningsins uppfyllum við einfaldlega ekki vegna þess að við höfum neyðst til þess í vandræðum okkar að setja hér lög um gjaldeyrishöft. Við eigum stöðu okkar innan samningsins um Evrópska efnahagssvæðið algerlega undir viðsemjanda okkar vegna þess að við erum brotleg við samninginn og aðeins vegna þess að það er litið fram hjá því um sinn að sá er veruleikinn höldum við enn þeim réttindum sem samningurinn felur í sér. Það að ætla að byggja hagsmuni Íslands á samningi sem við uppfyllum ekki, höfum ekki uppfyllt í rúmlega fimm ár og höfum engar trúverðugar áætlanir um að geta efnt í fyrirsjáanlegri framtíð er þess vegna býsna kindarleg stefna svo ekki sé meira sagt, fyrir utan hversu lítil sýn það er um stöðu Íslands til framtíðar að ætla að láta samninginn um Evrópska efnahagssvæðið taka æ meiri völd af Íslandi, fullveldi okkar og sjálfstæði.

Gott fordæmi

— Uncategorized

Reykjavíkurborg hefur sýnt gott fordæmi með því að afturkalla fyrirhugaðar gjaldskrárhækkanir. Þessi ákvörðun þýðir raunlækkun á gjöldum því meðan laun hækka standa gjöldin í stað. Það er ekki síst mikilvægt fyrir barnafjölskyldur í borginni því þjónustugjöld borgarinnar snúa mest að þeim.

Öðruvísi pólitík

Það sem er líka gott er að borgin þori að breyta því sem búið var að ákveða. Oft hafa stjórnmálamenn talið sér trú um að það megi ekki. Sá sem hætti við ákvörðun sýni veikleika og missi traust. Enn frekar ef hann væri með því að láta að kröfum minnihlutans. En í raun er þessu alveg öfugt farið. Sá sem hefur þor til að breyta ákvörðun sinni sýnir styrkleika og flest treystum við betur þeim sem hlusta á aðra.

Búmmerang Bjarna Ben

Þegar borgin ákvað að hætta við hafði formaður Sjálfstæðisflokksins Bjarni Benediktsson nýlega sagt um hækkanir borgarinnar að halda yrði hækkunum niðri til að eyðileggja ekki fyrir kjarasamningum. Bjarni átti greinilega ekki von á því að borgin tæki tillit til athugasemda foreldra og ASÍ því þegar nú borgin hefur fallið frá sínum hækkunum eru það hækkanir Bjarna sjálfs sem blasa við. Hækkanir, sem munu auka verðbólgu á nýju ári og þar með skuldir heimilanna. Og þegar hann er nú spurður hvort hann ætli ekki að fara eftir sinni eigin hvatningu, gera eins og borgin og hætta við hækkanir þá svarar hann: Nei, hækkanirnar standa.

Hækkar umfram vinstri stjórnina

Nú hafa allir flokkar hækkað gjöld, ekki síst árin eftir hrun þegar hallareksturinn var botnlaus. En það er auðvitað hægt að hækka gjöld svo mikið að tekjurnar hætti að skila sér og sannarlega hafa hækkanir lagst þungt á verðtryggðar skuldir fólks. Þess vegna var það okkar niðurstaða um síðustu áramót að nota bættan hag ríkisins til að hækka ekki bensín, olíu, útvarpsgjald, bifreiðagjöld,   o.fl. gjöld bæði vegna þess að þau væru komin að þolmörkum og vegna áhrifa á skuldir heimila. En Framsóknar og Sjálfstæðisflokkur láta það svo verða sitt fyrsta verk eftir lækkun veiðigjalda að hækka bensín og olíugjöld, útvarpsgjald, bifreiðagjöld, áfengi og tóbak, skólagjöld og leggja ný gjöld á sjúklinga. Og þó bæði borgin og verkalýðshreyfingin hvetji þá til að hverfa frá hækkunum þá ætla þeir samt að hækka.

Gamaldags pólitík

Þetta verður enn pínlegra af því að einmitt þessir flokkar hafa verið að segja fólki að hækkanir gjalda skili ekki auknum tekjum. Þeir geta þess vegna ekki trúað því að hækkanirnar séu nauðsynlegar fyrir tekjur ríkisins. Eða hvað? Og enn sorglegra verður þetta þegar haft er í huga að Sjálfstæðisflokkurinn og Bjarni Benediktsson fluttu sérstakt þingmál þegar staða ríkisins var miklu verri, ekki um að hætta við hækkanir á bensíni, heldur beinlínis að lækka það verulega. Hækkanirnar nú sýna að það var bara ómerkilegur áróður. Það er gott fyrir kjósendur í Reykjavík að muna í kosningabaráttunni í vor þegar ríkisstjórnarflokkarnir lofa þeim lækkunum gjalda, hverjir það eru sem í raun eru að hækka gjöld og hverjir ekki.

 

Pistillinn birtist í DV 18. nóvember

Sjúklingaskattalækkun

— Uncategorized

Flestir ættu að geta tekið undir það markmið ríkisstjórnarinnar að ná fram hallalausum fjárlögum á næsta ári, enda verið stefnt að því frá hruni. Hins vegar eru ekki allir sammála um hvernig því markmiði skuli náð. Í kjölfar niðurskurðar og skattahækkana síðustu ára hefur nú loksins skapast svigrúm til sóknar og uppbyggingar á þeim sviðum samfélagsins sem látið hafa undan. Staðan er vissulega enn erfið, en þess vegna skiptir forgangsröðun ríkisstjórnarinnar líka miklu máli.

Umræðan í þjóðfélaginu og fréttaflutningur undanfarið benda eindregið til þess að heilbrigðiskerfið verði að njóta sérstaks forgangs þegar kemur að því nota svigrúmið sem skapast hefur. Það varð einnig niðurstaða síðustu ríkisstjórnar, sem ákvað að hætta niðurskurði í heilbrigðiskerfinu fyrir einu og hálfu ári síðan og hefja uppbyggingarferlið. Slíku er því miður ekki fyrir að fara í fjárlagafrumvarpinu, heldur þvert á móti. Áfram er gerð hagræðingarkrafa á Landspítalann og hvergi sjást áætlanir um uppbyggingu nýs spítala.

Lækkun sjúklingaskatta

Ekki er látið staðar numið við niðurskurð. Að auki er kynntur til sögunnar nýr sjúklingaskattur og vonast til að veikustu einstaklingar þessa samfélags skili ríkissjóði um 200 milljónum króna á næsta ári. Fátt lýsir betur undarlegri forgangsröðun ríkisstjórnar, sem gaf kosningaloforð um stóraukin fjárframlög til heilbrigðismála.

Í kjölfar hrunsins var staðan þannig að ekki voru aðstæður til að minnka gjaldtöku í heilbrigðiskerfinu. Nú þegar svigrúm skapast væri eðlilegra að horfa til þess að lækka sjúklingaskatta en að hækka þá.

Samræmd gjaldtaka

Mikil sóknarfæri eru jafnframt í því að samræma alla gjaldtöku á heilbrigðiskerfinu. Skref voru stigin í þau átt með nýjum lyfjalögum. Það verður að segjast eins og er að augljósir ágallar voru í framkvæmd þeirra laga, en markmið þeirra stenst um aukinn jöfnuð meðal sjúklinga. Ekki er nóg að líta eingöngu til lyfjakostnaðar, heldur verður að líta heildrænt til kostnaðar á lyfjum og annarri heilbrigðisþjónustu. Setja á markmið um að kostnaður sjúklinga fari aldrei yfir tiltekin mörk þannig að fólk í sambærilegri stöðu hafi sömu réttindi.

Þingflokkur Samfylkingarinnar hefur boðist til að setjast niður í fjárlagavinnunni, þvert á flokka, og leita allra leiða til að byggja upp á Landspítalanum og létta álögum á sjúklingum. Þegar nú virðist hægt að lækka skatta á útgerðina, efnafólk, og tekjuskatt er eðlilegt að spyrja hvort sjúklingaskattalækkun sé ekki tímabær.

Pistillinn birtist í DV 9. október sl.

Valmynd