í fyrradag hélt rannsóknamiðstöð um samfélags- og efnahagsmál
eftirtektarverða ráðstefnu. umfjöllunarefnið var „dollaravæðing“, þ.e.
einhliða upptaka landa á myntum eins og evru og dollar. það hefur
auðvitað ekki þótt fínt heldur til marks um ósjálfstæð og veikburða
ríki að geta ekki haldið úti eigin gjaldmiðli. enda hefur það einkum
verið neyðarráðstöfun þeirra sem ekki gátu ráðið málum sínum sjálf. en
það er engu að síður sjálfsagt að spyrja hvort peningaleg
þjóðernisstefna og metnaður um þjóðarmynt eigi nokkuð erindi í
alþjóðavæddum heimi ársins 2007.

týnd?

það er líka eðlilegt að við eyjaskeggjarnir veltum því fyrir okkur
hvort við getum ekki tekið upp meginlandsmyntina án þess þó að verða
hluti að þinginu og framkvæmdavaldinu í brussel. afstaða okkar til
evrópusamvinnunnar er jú einmitt sígild afstaða eyjarinnar til
meginlandsins. við viljum hafa allskyns hagnýta hluti af meginlandinu
svo sem greiðar samgöngur, aðgang að mörkuðum o.s.frv. en samt halda
okkar eigin þjóðhátíð. þannig viljum við taka þátt í öllu samstarfi
evrópusambandsins nema þinginu og ráðherraráðinu því þá getum við
haldið áfram að neita því að við séum hluti af esb þó við tökum þátt í
öllu samstarfi evrópuríkjanna.  minnir svolítið á yngri dætur mínar
þegar þær setja lítið blað fyrir andlitið og segja „týnd“.

það er einhvern veginn eins og við höldum að við höfum glatað
sjálfstæði okkar með fullri þátttöku og þó finnast okkur lítil lönd sem
taka fullan þátt eins og írland, finnland og danmörk ekki vera
ósjálfstæð ríki. miklu frekar finnast okkur ósjálfstæð ríki eins og el
salvador og ecuador sem neyðast til að nota gjaldmiðil annarra þjóða án
nokkurra áhrifa á hann. en ef okkur líður betur með að ganga inn í
áföngum þá er auðvitað ekkert að því. hitt vita allir að við munum bæði
taka upp evru og ganga í esb, spurning er bara hvenær og í hvaða röð!

ekki hvort heldur hvenær

ánægjulegt er að sjá áhugasama um þessa umræðu ýmsa af helstu
stuðningsmönnum fyrrverandi formanns sjálfstæðisflokksins og myndu
sumir segja að þá væri fokið í flest skjól fyrir íslensku krónuna. en
það er auðvitað til marks um þá breytingu að margir þeir sem telja
krónuna hafa gagnast okkur vel fram að þessu telja þó mjög vafasamt að
hún sé nógu stór til að valda auknum umsvifum okkar eða nógu sterk
fyrir öldurót alþjóðavæðingar gjaldeyrismarkaða. þeirra sjónarmið er
því ekki eins og til dæmis okkur sem telju að krónan hafi einfaldlega
reynst almenningi of dýr í verðlagi verðbólgu og vöxtum, heldur að hún
henti ekki lengur. órói á alþjóðamörkuðum, skráning íslenskra
fyrirtækja í evrum, vaxandi spákaupmennska og sveiflur á gengi
krónunnar gera æ ljósara hve erfitt er að halda úti smámynt.

það er óskandi að sú viðhorfsbreyting sem er að verða til evrunnar í
ákveðnum hópum leiði til pólitískra aðgerða í peningamálum. það er
sjálfsagt að skoða hvort unnt er að ná ávinningum evrunnar án aðildar
að esb ef það er það sem þarf til að skapa pólitíska samstöðu um málið.
þá verður þó auðvitað öllum að vera ljóst að verði niðurstaðan úr þeim
leiðangri sú að aðild sé nauðsynleg verða menn að vera tilbúnir til
þess að taka það skref.

mikilvægast er að á vettvangi stjórnmálanna tökum við sem fyrst á við
upptöku evrunnar því sá tími er liðinn að stjórnmálaöflin hafi áratugi
til að breyta um stefnu. hraði í nútímaviðskiptum og alþjóðavæðingin
gerir aðrar kröfur. það sjáum við á því að fyrirtæki og einstaklingar
eru farin að fara bakdyramegin inn í evruna í lántökum sínum með
tilheyrandi áhættu. það er lykilatriði um farsæld í efnahagsmálum að
nota góðu tímana til að taka erfiðu ákvarðanirnar  því þegar vel árar
eigum við fleiri kosta völ. til að halda raunverulegu sjálfstæði er
líka best að ráða ferðinni en hrekjast ekki í hallæri undan gangi
sögunnar.  

(pistill þessi birtist í blaðinu 25.08.07)